چرا کنسرت- نمایش‌ها، صحنه را در اختیار گرفتند؟

علی کیهانی: با شروع سال 1403 شاهد افزایش محسوس اجرای کنسرت_نمایش در تالارهای نمایشی و یا سالن‌های دیگر بودیم. از ابتدای سال تا به امروز هر ماه بیش از یک اجرا از این دست نمایش‌ها روی صحنه می‌روند. در این میان هم اهالی تئاتر به اجرای این نوع نمایش تمایل نشان می‌دهند و هم اهالی موسیقی ترجیح می‌دهند، قطعات خود را نه تنها با حضور چند نوازنده بلکه با کمک هنر نمایش به اجرا دربیاورند.

بعضی از هنرمندان حوزه موسیقی معتقدند که این نوع اجرا کنسرت- نمایش نیست بلکه ترکیب فرم، موسیقی و دیالوگ است که روی صحنه اجرا می‌شود. این نوع آثار موسیقایی و نمایشی با حضور چهره‌های مطرح حوزه هنر و با بلیت‌هایی با قیمت بالاتر نسبت به تئاترهای روی صحنه اجرا می‌شوند و از آنها استقبال خوبی هم صورت می‌گیرد که ناگفته پیداست یکی از دلایل تمایل هنرمندان تئاتر و موسیقی به اجرای این نوع نمایش‌ها هم همین استقبال تماشاگران است. 

با روند فعلی هیچ بعید نیست که در ماه‌های آینده و پیش از پایان سال شاهد افزایش اجراهای موسیقایی باشیم و حتی کارگردانان باتجربه و پیشکوست هم بخت خود را در این عرصه بیازمایند و دست به اجرای نمایش‌هایی با تلفیق موسیقی‌ بزنند.

در این گزارش نگاهی به بعضی کنسرت-نمایش‌ها در پایتخت داریم.

داستان عاشقانه یهودای آوازخوان و شیدا

پرواز همای پس از اجرای اُپراهای «حلاج» و «موسی و شبان» پس از پنج سال تلاش و تحقیق، جدیدترین اثر خود، اُپرای «یهودا و شیدا» را برای مخاطبان از 20 خرداد در محوطه باز کاخ نیاوران به صحنه آورده است.

پرواز ‌همای، نادر ‌فلاح، امیر ‌کربلایی‌زاده، آرزو ‌نبوت، محمدحسین ‌صفری، آیدا ‌اشجعی، پیمان ‌رضوی، لاله کریمی بازیگران اُپرای «یهودا و شیدا» هستند.
اُپرای «یهودا و شیدا» داستان عاشقانه یهودای آوازخوان و شیدا (دختر شاه‌طهماسب) است که قربانی خشم و قدرت‌طلبی قزلباش‌ها می‌شود.

ترکیبی داستانی از تاریخ ابداع ساز پیانو

تالار حافظ هم این روزها میزبان کنسرت نمایش «صخره‌ای در میان رودخانه» است که خسرو پسیانی و دیبا زاهدی در آن به ایفای نقش می‌پردازند.
این اثر نمایشی موسیقایی با کارگردانی رضا موسوی هر شب در دو نوبت ۱۸ و سی و ۲۰ و سی دقیقه به صحنه می‌رود. سروش کریمی نژاد، دیگر بازیگر این اثر نمایشی است.

نمایش «صخره‌ای در میان رودخانه» اجرایی است به سبک Concept Music به معنی ایده‌ای برای اجرای موسیقی و تئاتر گونه، با ترکیبی داستانی از تاریخ ابداع ساز پیانو در سال ۱۷۲۰ میلادی و همزمانی آن با جنگ ایتالیا و فرانسه دوران ناپلئون و پیوند عاشقانه ‌این رویداد با عشق نافرجام یک دختر و پسر است که در واقع قطعاتی از موسیقی هستند که در ذهن آهنگساز شکل‌گرفته و تجسدی از آن‌ها را به شکل انسانی، روی صحنه می‌بینیم.

این اجرا قالب قصه و موسیقی را به‌صورت ملودرام موزیکال و کلاژ گونه پیش می‌برد.

نمایش ترکیبی از گفتگو بین آهنگساز با قطعات موسیقی است. روایت سازنده پیانو از دوره‌ای که در آن زیسته با قطعات موسیقی شبه کلاسیک مدرن شده که در بخش‌هایی الهام گرفته از موسیقی شرقی با همراهی خوانندگان زن و مرد (نقش‌های قطعات موسیقی) در نمایش است.

واگویه‌های عاشقانه «یاقوت»

نمایش «میدان یاقوت» به کارگردانی و نویسندگی بهاره رهنما و تهیه‌کنندگی فرهاد قائمیان از ۲۰ خرداد ۱۴۰۳، در فضای باغ فرهنگسرای نیاوران و تماشاخانه ایران‌مال به صحنه رفته است.

ایوب آقاخانی به‌عنوان مشاور هنری و بهاره رهنما و محمدرضا آزادفرد نیز به‌عنوان بازیگر در این اثر نمایشی حضور دارند.

در این اثر که توسط مؤسسه فرهنگی هنری «باران‌سا» و با حمایت فرهنگسرای نیاوران تهیه‌ شده است، بازیگرانی مانند الناز تهامی، سعید اردشیری، سهیلا مفیدی و جمعی از هنرجویان مؤسسه «باران‌سا» به ایفای نقش می‌پردازند. موسیقی این اثر نیز به‌صورت زنده و به خوانندگی علیرضا شفا و آراز احمدی است که توسط نوازندگان حرفه‌ای اجرا می‌شود.

نمایش «میدان یاقوت»، واگویه‌های عاشقانه «یاقوت» است با مردی که هرگز دیده‌ نشد. زنی که سالیان سال در میدان فردوسی چشم‌به‌راه مردی ماند و حالا پس از گذشت سال‌ها قرار است همراه یاقوت، زن سرخ‌پوش میدان فردوسی، حکایت نیامدن آن مرد را با اجرای زنده ترانه‌های نوستالژیک و عاشقانه دهه پنجاه ایران بشنویم.

داستان دلباختگی سردار جوان ایرانی

 روایتی عاشقانه از قصه عاشقانه و موزیکال بیژن و منیژه این‌روز‌ها میزبان مخاطبان در سالن دو پردیس تئاتر شهرزاد است. این کنسرت نمایش یکی از پرفروش‌ترین اجرا‌های چند ماه اخیر است که از ٢ اردیبهشت‌ اجرا‌های خود را آغاز کرده است. 

عاشقانه موزیکال «بیژن و منیژه» به نویسندگی و کارگردانی شکرخدا گودرزی و بازی قربان نجفی و شهرام نجاتی و محسن بهرامی و جمعی دیگر از بازیگران تئاتر است.

در خلاصه داستان «بیژن و منیژه» که برگرفته از شاهنامه فردوسی است آمده «داستان بیژن سردار جوان ایرانی است که دلباخته منیژه می‌شود که دختری تورانی است.»

«کوچه‌ای که همه در آن عاشق می‌شوند

کنسرت-نمایش «کوچه عاشقی» از  نمایش‌های پربازیگری است که این‌ روزها در کاخ سعدآباد میزبان علاقه‌مندان است.

این اجرا به‌کارگردانی سیدجلال‌الدین دری و تهیه‌کنندگی علیرضا حقیقی‌قریب از ١٨ خرداد کار خود را آغاز کرده و تا ١۵ تیر میزبان علاقه‌مندان است.

امیرحسین آرمان، صدف بهشتی، حمیدرضا ترکاشوند، محیا دهقانی، سولماز غنی و محمدرضا مالکی از بازیگران این اجرای پر بازیگر هستند.

در خلاصه داستان آمده است «دختری به نام مهتاب که عاشق خواننده و بازیگر تماشاخانه فردوسی است روز ۲۸ مرداد سال ۳۲ به قتل می‌رسد. کمیسر وجاهت و دستیارش ممسنی مسئول پیگیری هستند اما در کوچه عاشقی همه عاشق می‌شوند.»

سوپراستاری که درگیر گروگان‌گیری می‌شود

نمایش «برش نهایی» به‌کارگردانی سعید دشتی و نویسندگی صالح علوی‌زاده و بازی خواننده معروف آرش عدل‌پرور و صحرا اسداللهی از ٢١ خرداد تا ۵ تیر به میزبانی تماشاخانه ایران مال روی صحنه رفته است. این اجرا که تقریبا ٦٠ دقیقه زمان دارد این‌روز‌ها با صدای آرش مورد‌ توجه مخاطبان قرار‌ گرفته و مخاطبانی فراوانی را به سالن تئاتر کشانده است. این اثر نمایشی قرار است در تماشاخانه هیلاج نیز روی صحنه برود.

در خلاصه داستان آمده است «سارا، سوپراستار زن سینما درگیر ماجرای گروگان‌گیری دختر کوچکش برکه شده و وارد قصه‌ای پیچیده می‌شود.»

روایت موسیقایی از قصه نظامی

دور دوم اجراهای موسیقی-نمایش «مجنون آن لیلی» از ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ در دو سانس ساعت‌های 18:30 و 20:30 در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه رفت.

این اثر نخستین تجربه کارگردانی پیمان خازنی است. این اثر با بهره‌گیری از اجزایی چون ادبیات، موسیقی، حرکت و عناصر نمایشی قصه‌ای کهن از نظامی را روایت می‌کند.

«مجنون آن لیلی» نوشته محمود توسلیان است که زهره فیروزی نقش لیلی و بابک قادری نقش مجنون و ملیکا شهاب نقش نجلا را در آن ایفا می‌کنند.

آتنا قرائی، علی تیمورفامیان، فریبا طالبی و سودا باآبرو دیگر بازیگران این اثر هستند.

در خلاصه داستان این نمایش آمده: «روزی روزگاری جایی توی این دیر مکافات، همای سعادت بال‌هاشو باز کرد و قصه عشق ساز کرد. به یه مکتب خونه رسید، نظر کرد. رو شونه لیلی نشست، مجنونو دربه‌در کرد؛ اما...»

همراهی دو رفیق در غربت

والایار خواننده، آهنگساز و نوازنده که ترانه‌هایی همچون «عشق‌جانم»، «بالا بلند»، «انگشت‌نما»، «نفسم» و ... را در کارنامه هنری خود دارد، ترانه‌های منتخب خود را در نمایش «از خواب برگشتم به تنهایی» به نویسندگی و کارگردانی عباس عبدالله‌زاده و تهیه‌کنندگی مشترک ساسان سالور و حمیدرضا علی‌نژاد، به‌صورت زنده اجرا می‌کند.

والایار در این نمایش که از چهارشنبه، ۲۳ خرداد در پردیس تئاتر شهرزاد روی صحنه رفته است با سیاوش خیرابی، نیلوفر رجایی‌فر و علیرضا مهران همبازی است.

در خلاصه نمایش از زبان کارگردان آمده است: «به دنبال مرگ یک تهیه‌کننده‌، بازیگری اجبارا تن به مهاجرت می‌دهد و به دوست قدیمی‌اش در کالیفرنیای آمریکا می‌پیوندد. همراهی این دو رفیق در یک شرایط غیرقابل‌باور، باعث اتفاقات جورواجوری می‌شود...»

نه اقتباسی از ادبیات کهن نه ترجمانی از اپراهای غربی

علی قمصری (نوازنده تار و آهنگساز) نمایش «پیروز و پریزاد» با داستانی از احسان افشاری را در تالار وحدت روی صحنه آورده است.

این اثر با محوریت موسیقی، بهره گرفتن از آداب نمایشی و حضور گروه حرکت و جلوه‌های بصری گسترده و از معدود نمونه‌های اثر ادبی موسیقایی ایرانی دانست که نویسنده و آهنگساز بر پایه‌ نگرشی مشترک، عزم بر خلق آن داشته‌اند که نه اقتباسی از ادبیات کهن است و نه ترجمانی از اپراهای غربی.

بهادر صحت، محمد رضازاده، سهیل رجب، صبا پاشایی، ریحان احمدی، المیرا قنبری و علی قمصری خوانندگان و بازیگر این نمایش مهسا باقری هستند.

بهره‌گیری از آواز و تحریرهای ایرانی، تمرکز بر سازهای ملی به‌ویژه سازهای دیرینه و چند هزارساله، بر مختصات ایرانی «پیروز و پریزاد» صحه می‌گذارد.

«سی‌صد» و «رستم و سهراب» در راه صحنه

در راستای اجرای چنین پروژه‌هایی دو اجرای «سی‌صد» کاری از سهراب پورناظری و نبرد «رستم و سهراب» اثری از حسین پارسایی با جمعی از بازیگران و هنرمندان مطرح تئاتر و سینما به‌زودی در تابستان 1403 به صحنه‌ می‌آیند.